Geef de scholier maar een duwtje

Tags: ,

In vele Nederlandse huishoudens gebeurt de komende maanden iets opmerkelijks. Nu de eindexamens zijn afgelopen, en de geslaagden zich op hun toekomst beraden komen tienduizenden van hen op mysterieuze wijze tot de conclusie dat een rechtenstudie de beste keuze is. Of een bachelor psychologie. Of ze besluiten dat het een uitstekend idee is om zich te bekwamen in de communicatiewetenschappen. Die studies behoren, met geneeskunde, tot de populairste onder de eerstejaars.

Ik stel me voor hoe aan al die tienduizenden keukentafels zo’n tiener tussen de universiteitsbrochures met de handen in het haar zit. Een studie is een logische vervolgstap, maar welke studie, dat is een ingewikkelder vraagstuk. En dan zijn er altijd die babyboomers -teleurgestelde ooms, aangeschoten buurvrouwen- die langskomen op de examenborrel en weemoedig oreren dat het het aller- aller- aller- belangrijkste is dat je iets kiest wat je het aller- aller- aller- leukst vindt. En dat je je van niemand iets aan moet trekken.

De twijfelende scholier denkt nog iets harder na. Niets is het allerleukst. Wiskunde is stom. Ik ben geen nerd. Ik ben heel sociaal. Misschien moet ik daar iets mee doen. Met mensen. Communiceren. Managen. Zoiets. Iets Met Mensen. Misschien is dat wel het allerleukst. Dus begeeft de Nederlandse scholier zich vol frisse moed naar de faculteit voor de letteren of de kunsten of de zogenaamde geesteswetenschappen, in grote getalen, elk jaar weer. Bijna niemand voelt zich aangesproken door al die werkgeversorganisaties en bestuurders die hardop hunkeren naar meer hoogopgeleid bèta personeel. Niemand lijkt zich te bekommeren om de jongerenwerkeloosheid die aan een opmars bezig is. Credo blijft dat maatschappelijke wenselijkheid en werkgelegenheid absoluut ondergeschikte argumenten moeten blijven bij studiekeuze. Het moet leuk zijn. En als je niet weet wat leuk is, dan bedenk je maar wat leuk is. Geen wonder dat “iets met mensen” populair is. Wie vindt dat nou niet leuk?

Zelden ben ik het eens met Ronald Plasterk, maar afgelopen zondag had hij toch een punt in Buitenhof toen hij voorstelde om zo’n bèta-studie financieel aantrekkelijker te maken. Ik zou zelfs verder willen gaan. Je kiest een aantal studierichtingen uit waar we echt genoeg afgestudeerden van hebben in ons land en elke student die die studie kiest laat je vanaf jaar één een langstudeerboete betalen. Boodschap: elk jaar dat je aan die studie hebt besteed is er één teveel. Of althans, elk jaar dat jij maar 2000 euro collegegeld hebt betaald, en dus een bak met subsidie hebt ontvangen voor jouw opleiding communicatiewetenschappen, is er één te veel.

Clairy Polak was, als vanzelfsprekend, volledig ontdaan door het voorstel van Plasterk. De gelijkheid zou in het geding zijn. “Animal Farm”, bracht ze ontgoocheld uit. Maar uiteindelijk mag een maatschappij best zijn gemeenschapsgeld uitgeven aan de hand van zijn behoeftes. En hoeveel bedrijfseconomen heeft een land écht nodig? Op een bepaald moment zijn er toch gewoon genoeg communicatiewetenschappers? Het barst van de organisatiepsychologen, adviseurs, coaches, trainers, “mensenmensen” die allemaal op zoek zijn naar een werknemer om te psychologiseren. Dit land bulkt van de mensen die alleen maar waarde rondschuiven in plaats van waarde creëren. We leiden containers vol human-resource managers op die uiteindelijk allemaal voor grote instanties en bedrijven in dezelfde piepkleine vijver ingenieurs moeten vissen naar die enkeling die een beetje een degelijke assemblagelijn kan ontwerpen. Er studeren op dit moment 30.000 mensen rechten in Nederland. Waarom denk je dat er zoveel regeltjes zijn in dit land? Waar moeten die mensen zich anders mee bezig houden?

Echt, het is geen slecht idee om geld weer een rol te laten spelen aan die keukentafels. Niet alleen voor onze economie. Ook uit paternalisme. Om die scholier in diepe diepe twijfel verzonken een duwtje in de goede richting geven. Met zachte hand richting de maatschappelijk meest waardevolle carrière bewegen. Niks mis mee.

  1. Helemaal mee eens Rosanne. Verschillende collegegelden, niet echt nodig studies veel collegegeld echt nodig studies weinig of geen collegegeld. Ik zal Plassterk ff bellen. 😉

  2. Je moet aan de keukentafel leren dat ‘prettig met mensen werken’ voor alle beroepen en vakken op kan gaan. Vooral bij (bata) vakgebieden waarin het object van studie het beste te scheiden is van het subject dat studeert, iets wat veel minder het geval is bij al die gamma vakken.

  3. Voor een groot deel van de mensen die de massastudies doen waarover je het hebt, is de keuze voor een bètastudie niet mogelijk vanwege hun profielkeuze. Als de overheid wil interveniëren, moet dat dus al eerder.
    Daarnaast is er juist wel een tekort aan bedrijfseconomen (toch niet echt een mensenvak lijkt me) en komen alle juristen ook wel aan de bak. Nederland heeft nu eenmaal veel dienstenberoepen. De jongerenwerkloosheid waarover je het hebt is het minst onder academisch geschoolden, dus dat lijkt me ook geen relevant punt.
    Er is ook een fundamenteler punt: academische studies zijn geen beroepsopleidingen. De bedoeling is dat iemand een solide theoretische basis krijgt en vooral leert nadenken. Daarom komen mensen van bepaalde studies ook in zulke verschillende vakgebieden terecht. Het lijkt me nogal excessief om die academische basis weg te snijden wanneer er toevallig teveel mensen zijn die met een studie een bepaald beroep willen uitoefenen. Voor iemand die met die studie iets anders wil gaan doen is dat op z’n minst jammer.
    Tot slot: geen van de studies die je noemt is onderdeel van Geesteswetenschappen.

  4. Pingback: onderwijsethiek.nl » Blog Archive » Gratis onderwijs voor techneuten (II)

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *