Enig toch, zo’n jeugdige beweging als de G500. Iedereen lijkt razend enthousiast over de inventiviteit waarmee die club zijn eigen hervormingsagenda erdoor probeert te drukken. Heel invloedrijk Nederland wil in de Raad van Toezicht: Herman Wijffels, Paul Schnabel, Lex Hoogduin, Pieter Winsemius. En alsof het allemaal niet genoeg is kwam de G500 deze week met alweer een baanbrekend stukje politieke strategie. Eerder wilden ze alleen via partijlidmaatschappen de Nederlandse politiek naar de hand zetten. Nu gaan ze ook een flinke pot geld inzamelen om tegen de verkiezingen aan te smijten. 500.000 euro aan spotjes moeten de kiezer gaan aansporen om op hervormingsgezinde partijen te stemmen. Het fonds heet Oranje-PAC, vernoemd naar de Amerikaanse politieke campagnecomités.

Het is een surrealistische ontwikkeling in de Nederlandse democratie. In Amerika worden zelfs fervente Republikeinen nu misselijk van de SuperPACs die honderden miljoenen uitgeven om de tegenkandidaat kapot te maken. Door de wedloop aan campagnebudgetten kunnen volksvertegenwoordigers het zich nauwelijks nog permitteren om zich met iets anders bezig houden dan fundraising. Lobbyisten hebben mateloos veel macht, omdat hun investeringen in campagnefondsen onmisbaar zijn voor herverkiezing. Het vertrouwen in de politiek is tot een minimum gedaald in de Verenigde Staten. En terecht.

Maar in Nederland vindt een jongerenbeweging die vermaledijde SuperPACs een dusdanig goed idee, dat ze het als voorbeeld nemen voor hun eigen financiële campagnevehikel. Zonder gene, zonder terughoudendheid, vertelt de voorzitter afgelopen dinsdag aan 1 miljoen kijkers van DWDD hoe hij met behulp van een half miljoen euro, bij de komende verkiezingen zijn wil erdoor gaat doordrukken. Ik denk dat er weinig funester is voor de opkomst dan dat. Wat maakt mijn bescheiden stem nog uit tussen dat financiële geweld? Ik zou thuisblijven op 12 september.

Kijk, zo’n democratisch proces is een buitengewoon wankel geheel. Het werkt alleen naar behoren bij afwezigheid van mensen die het willen misbruiken. Er zijn twee grote mazen in het net. Geld is er één. Het systeem van politieke partijen is de tweede. Die zijn notoir kwetsbaar en met een paar honderd man naar je hand te zetten. G500 heeft besloten om met zijn volle gewicht tegen beide loopholes aan te beuken om zijn zin te krijgen.

En natuurlijk is dat dolletjes, zolang zo´n beweging een beetje sympathieke doelen nastreeft. Maar ik voorspel u, dat zodra de PVV zoiets probeert (en waarom zouden ze dat niet doen?) de verontwaardiging gigantisch zou zijn. Op hoge poten zouden we eisen dat de identiteit van de donateurs onmiddellijk beschikbaar komt. We zouden spreken van verkiezingsfraude, zeteltjes kopen.

Het is niet zonder precedent dat een minder gezellige club hetzelfde trucje uithaalt. Toenmalig SGP-leider Bas van der Vlies deed het in 2010. Ineens zat er een groepje zeer traditioneel geklede vrouwen in de zaal bij het D66-congres consequent tegen de vrouwelijke fractiekandidaten te stemmen. Wat bleek? In navolging van een door D66-toegejuichte uitspraak van de Hoge Raad dat de SGP vrouwen het lidmaatschap niet meer mocht weigeren, had van der Vlies de vrouwen van SGP-leden opgeroepen om dan maar lid te worden van D66. 3000 vrouwen gaven daar gehoor aan. En jawel, D66 zag zich genoodzaakt om precies dat te doen waarvoor SGP veroordeeld werd: het (tijdelijk) weigeren van vrouwelijke leden.

Vals spel, noemde Pechtold dat twee jaar geleden. Misschien is hij het alweer vergeten. Dezelfde strategie van G500 kan hij namelijk bijzonder waarderen. De leden worden uitgenodigd om op de voorste rijen plaats te nemen tijdens het D66-congres.

Echt enig hoor, al die frisse jonge ideeën. Totdat ze daadwerkelijk succesvol zijn. En een andere vermogende club zich ook genoodzaakt zien gelijksoortige PACs op te richten. Dan is het een kwestie van tijd voordat de eerste een negatief spotje maakt. En mocht er echt zo´n destructieve publieke wedloop in verkiezingsbudgetten beginnen, vergeet u dan niet wie er, onder wiens toezicht, mee begonnen is.

Rectificatie: Het voorbeeld over de SGP-vrouwen op het D66-congres is onzin, een hoax van sargasso.nl uit 2010. Destijds heb ik dat beoordeeld als waar en ook zo onthouden. Daar ben ik dus met open ogen ingestonken. Excuses.