Niemand weet wie de “financiële markten” zijn, maar één ding is zeker. Het is de hoofdrolspeler, de boeman van de eurocrisis. Als een onzichtbare despoot regeert de markt per rente-decreet, stuurt hele regeringen weg, dwingt tot belastingverhogingen, loonmatigingen en bezuinigingen. De dag na de Spaanse verkiezingen is er maar één oordeel dat echt telt, de markt. Die hield zijn duim naar beneden. Onverbiddelijk.
Gelukkig kan de invloed van de markt goed beperkt worden. Een regering is er alleen van afhankelijk als het structureel meer geld uitgeeft dan het binnenhaalt aan belastingen of als het de markt nog heel veel geld verschuldigd is. Een land dat niet zoveel schuld heeft of maakt, mag gewoon zelf beslissen over zijn financiële beleid en mag gewoon zelf een regering uitkiezen. Fijn.
Als het aan Cohen en Plassterk had gelegen had de markt nog een beetje extra invloed in Nederland gehad. Eindeloos hebben ze geroepen dat Rutte “de economie kapot bezuinigt” en enigszins triomfantelijk verschenen ze vorige week op televisie toen de economie ook daadwerkelijk bleek te zijn gekrompen afgelopen kwartaal. Dat was niet gebeurd onder PvdA bestuur. Die geven meer om groei dan om schuld. Schuld is namelijk niet zo’n probleem als je elk jaar rijker wordt. Dan los je makkelijker af en hoef je minder rente te betalen.
Maar “uit je schuld groeien” is een redelijk riskante strategie gebleken. Een strategie die nog werkte toen de economische groei voornamelijk afhankelijk was van de acties van het Haagse financiële beleid en niet zomaar in elkaar kon klappen door oorzaken die buiten de Nederlandse invloedssfeer lagen. De Amerikaanse huizenmarkt bijvoorbeeld. Of het concurrerend vermogen van je zuidelijke eurovriendjes.
Nu verschijnt deel 2 van de crisis in beeld en zijn er twee mogelijkheden. Of we lenen nog wat extra bij op de markt om te investeren. En hopen dat die namaak economische groei échte economische groei wordt zodat je de leningen die je moest afsluiten ook ooit kan aflossen. Of je speelt op zeker, organiseert extra bezuinigingen, dempt het gat in je begroting en houdt de invloed van de markt zover mogelijk buiten de deur.