Denkt u dat Nederland een mooi land is? Een redelijk egalitair land? Een sociaal land met kansen voor iedereen? Dan bent u zo langzamerhand in de minderheid aan het raken.

Je struikelt tegenwoordig over de denkers en schrijvers die het tegendeel beweren. Vooral het ongelijkheidsdenken is hip.

Rutger Bregman schrijft maandelijks lange stukken in De Correspondent over de verwoestende effect van ongelijkheid op legio sociale problemen, inclusief criminaliteit, tienerzwangerschappen en alcoholisme. Jesse Frederik betoogt telkens weer dat de ‘rijkaards’ hun centjes verstoppen voor de fiscus (en het CBS) in box 2 en dat het in werkelijkheid dramatisch gesteld is met de inkomensverdeling in Nederland.

En dan is er nu Capital in the Twenty-first Century, waarin de Franse econoom Thomas Piketty betoogt dat al die ongelijkheid een onvermijdelijk gevolg is van het kapitalisme. Europa dreigt in rap tempo terug te vallen naar de negentiende eeuwse situatie waarin de rijkste burgers kunnen teren op geërfd vermogen, terwijl de noeste arbeid van de rest van het land nooit echte rijkdom zal brengen.

Echt, Marie-Antoinette is terug van weg geweest.

En alsof het afgesproken werk was, publiceerde het CBS begin deze maand ook nog eens cijfers die lieten zien dat 1 procent van de Nederlanders 23 procent van het vermogen bezit. De situatie is zo ernstig dat er draconische maatregelen nodig zijn om de boel weer recht te trekken. Een belasting op vermogen zou een oplossing voor al onze problemen zou zijn. Gewoon met de botte bijl alles een kopje kleiner maken.

Piketty zou zo’n belasting het liefst wereldwijd invoeren zodat niemand zich kan verstoppen. De Tweede Kamer heeft hem inmiddels uitgenodigd om zijn plannen toe te lichten.

Nu ben ik wel een beetje een vreemde eend in de bijt, maar eigenlijk interesseert me ongelijkheid niet zoveel. Het maakt me niet uit welke auto er voor de deur in Laren geparkeerd staat. Mij gaat het om die anderen.

Heeft de gemiddelde Nederlander een beetje een aangenaam leven? Krijgt hij een goede dokter, zitten zijn kinderen op een goede school, kan hij veilig over straat? Op al die vragen klinkt een volmondig ja. Ook in een land waar 1 procent al het vermogen bezit, blijven de levensstandaarden hoog. Verder verdient Jan Modaal best aardig. De inkomens van onze middenklasse horen bij de top van de wereld.

Sterker nog, als je ziet dat Nederland qua inkomen redelijk egalitair is, hoe kan het dan dat het vermogen zo ontzettend scheef verdeeld is? Laten we ons voor de verandering eens niet concentreren op de rijkste 1 procent, maar op de Nederlander die met zijn vermogen 10 procent onder het gemiddelde zit. Volgens het CBS heeft hij niet eens 17.000 euro bij elkaar verzameld. Niet eens één modaal jaarsalaris.

Je kunt natuurlijk je hoofd blijven breken waarom de rijken zo rijk zijn, maar een prangender vraag is: waarom heeft de rest van Nederland het nagelaten om vermogen op te bouwen?

Een deel van het antwoord is te vinden in puur ongeluk. Vermogensopbouw is een riskante hobby. Er was Icesave, er was DSB, er waren woekerpolissen. Maar een ander antwoord? Dat is het totale gebrek aan urgentie om vermogen op te bouwen. Die man met 17.000 euro, die crepeert niet, hij woont in een huis van 200.000 euro, volledig gefinancierd door de bank. Zijn hypotheek heeft hij nooit afgelost, want de rente was aftrekbaar.

En waar had je eigenlijk extra vermogen voor nodig? De maatschappij beschermt je tegen grote rampen, ziekte, werkeloosheid en arbeidsongeschiktheid. Ziektekosten en aansprakelijkheid waren verzekerd. En de kinderen konden spotgoedkoop lenen voor hun studie.

De gemiddelde Nederlander liet zijn spaarcentjes veilig sudderen op een rekening. Om vermogen op te bouwen, had hij risico moeten nemen met beleggingen of investeringen. En hij had spaarzaam, gedisciplineerd en geduldig, jaar in jaar uit minder moeten uitgeven dan hij verdiende. Dat was het gewoonweg niet waard.

Die vermogensongelijkheid is voor een belangrijk deel het gevolg van een onbezorgd leventje in een aangeharkt land.

Het resultaat? Deze man is vergeleken met de 1 procent rijksten straatarm met zijn 17.000 euro maar woont in een leuk rijtjeshuis met diepe tuin, een thuisbioscoop en een Senseo. Het leven in Nederland kan prachtig zijn zonder vermogen. Ongeacht welke auto er voor de deur van de Larense villa staat. Ongeacht welke intellectuelen er moord en brand schreeuwen over die ondraaglijke ongelijkheid.