Het CBS zegt al vijf jaar dat Nederlanders er in koopkracht op achteruit gaan. Ik moet u zeggen: eigenlijk vind ik dat vreemd. Natuurlijk, we hebben afgesproken dat koopkracht de verhouding tussen algemeen inkomen en prijspeil moet weergeven.
Maar wat zegt het over échte koopkracht? Ik bedoel: ik gebruik een e-mailbox waar ik al mijn privé- en werkcommunicatie mee verstuur, geheel zonder spam, en het is gratis. Ik heb de grootste encyclopedie die ooit gebouwd is in mijn telefoon zitten, waar ik alles mee kan vinden in alle talen, van indoleamine 2,3,dioxygenase tot Paul Verlaine, en het is gratis.
Tegelijkertijd kan ik debatteren met de meest originele geesten, real life gedachten lezen van politici, columnisten, en denkers en tegelijkertijd het nieuws, het weer, de sport en de aandelen volgen op Twitter, en dat is ook gratis. Ik whatsapp en facebook en skype met vrienden en familie over de hele wereld, en het is gratis. Ik heb toegang tot de beste en meest gedetailleerde kaarten ooit gemaakt, en het is gratis. Ik doorzoek de genomen van tienduizenden soorten op internet, gratis. Ik volg colleges van Princeton en Stanford op Coursera, allemaal volledig gratis.
En deze week heeft het Europees Parlement zelfs ingestemd met het wettelijk verankeren van netneutraliteit en werden roamingkosten afgeschaft. Ofwel: internet blijft goedkoop en wordt zelfs nog een stapje goedkoper.
Vraag: wat gebeurt er eigenlijk met de koopkracht als er zoveel kwalitatief hoogstaande diensten volledig gratis te verkrijgen zijn?
Ik bedoel: mijn koopkracht mag dan dalen maar tegelijkertijd voel ik me zo rijk dat ik van gekkigheid niet weet met welk gratis speelgoed ik eerst moet gaan spelen. Terwijl ik dit typ, kan ik de ergernis bij sommige lezers al voelen. U denkt natuurlijk dat ik naïef ben en onwetend. Van gmail kan ik niet leven. En verder is het niet gratis. „If you’re not paying for it, you’re the product”. En dat klinkt ook heel slim en waar. Eigenlijk is het bijzonder hoe cynisch er wordt gedaan over al onze extra koopkracht. Dat telkens weer de nadruk wordt gelegd op alles wat er misgaat met privacy en gegevenslekken. Maar ik vind het moeilijk om er cynisch over te doen. Tot nu toe, ondervind ik geen enkel probleem. Ik bekijk met liefde en aandacht een aantal gepersonaliseerde advertenties in het winkelcentrum zonder kassa.
Verder is het een groot genoegen om het product te zijn van Facebook, Twitter en Google. (Ik heb trouwens wel wat geld gedoneerd aan Wikipedia. Dat vind ik een voorbeeld van een uitstekend doel en ze willen graag reclamevrij blijven. Mij best.)
Het zou aan mij kunnen liggen, maar ik ben telkens weer verbijsterd over de enorme ladingen aan negativisme en wantrouwen en doemdenken die er in dit land zijn te vinden. Neem Diederik Samsom bijvoorbeeld. Eindelijk, na veel omwegen en onderhandelingen, ging deze week de strafbaarstelling van illegaliteit van tafel. Eerder had hij die strafbaarstelling onder een regen van kritiek geaccepteerd, in ruil voor een kinderpardon. En nu komt er ook geen strafbaarstelling. En? Werd er gejubeld? Was er een feeststemming bij diegenen die zo tegen de wet gekant waren? Welnee. „Hoe diep kan Diederik Samsom nog buigen?”, stond er in een column. En „Een nederlaag, een vernedering, een blunder” in een andere. Niks tevredenheid. Alle ballen op Samsom!
Laatste voorbeeld: de CBS-cijfers over het begrotingstekort. Een belangrijke beoordeling van Ruttes nogal omstreden beleid van bezuinigen en lasten verzwaren om het begrotingstekort op peil te houden. Wat blijkt? In augustus voorspelde het CPB een tekort over 2014 van 3,9%. In december was het gekrompen tot 3,3%. Vorige maand was het 2,9%. Nu zegt het CBS dat het eigenlijk om 2,5% gaat. Mag ik heel, heel voorzichtig suggereren dat Rutte misschien wel een pietsie succes heeft geboekt? Dat we het CPB ergens toch wel een beetje verslagen hebben?
Maar laten we er vooral niet te lang bij stilstaan. Er zijn al weer nieuwe pensioenplannen uitgelekt waar we negatief over kunnen doen. En vergeet ook vooral de koopkracht niet. Die is er nog steeds bitter slecht aan toe.