Honkvast en saai (22.2.2014)

Ik wilde 14 miljard schrijven, want dat is makkelijker dan 13,8 miljard euro, een beter getal om mee te smijten in een column over de overname van WhatsApp door Facebook. Maar wie afrondt, zit er meteen 200 miljoen euro naast. Onvoorstelbare bedragen, voor een bedrijfje met 55 werknemers en 20 miljoen dollar omzet. Zelfs als je de enorme hoeveelheid gebruikers, 450 miljoen, meerekent is het veel: Jesse Frederik van de Correspondent schrijft dat elke gebruiker 42 dollar waard was voor Zuckerberg. Hoe dat geld ook daadwerkelijk opgeleverd gaat worden, weet niemand.

Er waren nog een aantal zaken die me fascineerde bij de overname van WhatsApp door Facebook. Bijvoorbeeld al die mensen die als flirtende tienermeisjes op een schoolplein panisch deden over het feit dat übernerd Mark Zuckerberg nu hun telefoonnummer heeft bemachtigd. Ik moet daar wel bij zeggen dat ik dit vaak te weten kwam omdat die mensen dit op hun eigen Facebook-account schreven, dus zó panisch waren ze blijkbaar ook niet voor Zuckerberg. Moeilijk doen over je telefoonnummer is best een interessante ontwikkeling. Nog niet zo heel lang geleden werd je nummer gewoon jaarlijks in een heel dik boek afgedrukt dat vervolgens bij iedereen in de regio, bij elk huis, bij elk bedrijf, op de mat viel. Het adres stond er ook bij. Handig! We maakten ons er geen enkele zorgen over.

Datzelfde telefoonnummer en adres beschouwt de gemiddelde Nederlander nu als extreem privacygevoelige informatie die ABSOLUUT niet op internet terecht mag komen. We zijn stukken voorzichtiger geworden, angstvallig zou ik het bijna willen noemen. Die angst komt voor een deel door terechte zorgen over onze privacy. Maar voor een belangrijk deel wordt die angst ook gevoed door de groeiende aversie tegen elke miljardenfirma. Decennialang kon elk bedrijf eenvoudig aan de telefoonnummers van zijn klanten komen. Nu is dat ineens een probleem.

Opvallend is dat diezelfde vrienden die nu plotseling panisch doen over WhatsApp niet zo bang zijn over het Russische alternatief Telegram. Goed, het programma verstuurt inderdaad alle berichten in encryptie en geeft je zelfs de mogelijkheid om in ‘stealth’-modus te chatten, zonder zelfs maar een spoortje aan metadata achter te laten.

Maar de maker van de app (Pavel Durov, tevens de man achter het Russische Facebook alternatief VKontakte) werd al meerdere malen lastig gevallen door justitie. Eerst was er een schimmig auto-ongeluk, gevolgd door een nogal grondig justitieel onderzoek waarbij zijn huis overhoop werd gehaald. Later bleken aan Poetin gelieerde zakenmannen plotseling 88 procent van de aandelen in zijn bedrijf te bezitten. Toch vertrouwen mensen hun gegevens graag toe aan Telegram.

Maar het meest valt me op hoe conservatief we eigenlijk zijn in ons gebruik van sociale media. Een nieuwe generatie mag dan misschien minder geïnteresseerd zijn, maar ik geloof er niets van dat onze generatie Facebook noch WhatsApp de rug gaat toekeren. Zeven jaar terug maakte ik de overstap van Hyves naar Facebook en sindsdien ben ik daar gebleven, net als vele andere Nederlanders. In die zeven jaar zag ik mensen woedend hun account opzeggen na weer één of andere alarmerende kettingbrief over privacyinbreuk – om daarna toch maar terug te komen. Ik zag mensen als experiment een jaar cold turkey van sociale media afkicken – maar ook dat werd meestal geen hit. Zelfs toen de afgelopen maanden bleek dat NSA en GCHQ meelazen met onze status updates en berichtjes, bleven we massaal schrijven op onze accounts.

Gisteren schreef Alexander Klöpping: „Waarom blijf ik Facebook openen terwijl het al maanden niet leuk meer is?” Antwoord: Omdat we hopeloze kuddedieren zijn. En daardoor uitermate lethargisch. We blijven omdat de anderen blijven, en de anderen blijven omdat wij blijven. Ooit had ik de illusie dat het met sociale media anders zou zijn. Dat wij hartstikke dynamische, early-adoptende, individualistische, nergens-aan-vast-willen-zittende klanten zijn. Maar het is niet waar. We zijn saai, net als onze ouders honkvast, loyaal. We morren, we klagen, maar we komen altijd weer terug bij Facebook. Hetzelfde geldt voor WhatsApp. Meest gehoorde commentaar over de overstap van WhatsApp naar Telegram de afgelopen dagen is dat het misschien wel supersnel en superveilig is, maar dat er niets te beleven valt. Omdat iedereen nog op WhatsApp zit. Misschien heeft Zuckerberg wel gelijk. Misschien kent hij ons beter dan wij onszelf kennen.

Comments are closed.