Het grote inkomensdebat begon deze week met CapGemini. Daar werd besloten om de salarissen van oudere werknemers te verlagen. Wat vooral opviel aan die zogenaamd wereldschokkende beslissing, was de hoeveelheid instemmende reacties die volgde. Als je de woedende vakbonden even negeerde –wanneer zijn die niet woedend?- werd er uit verschillende hoeken ook vooral gewezen op de voordelen van salarisverlaging in vergelijking met bijvoorbeeld een ontslagronde. We lijken het er zo langzamerhand over eens te zijn dat niets anders dan prestatie je loon moet bepalen, en als je prestatie inzakt, je loon daarom ook in hoort te zakken, ongeacht je leeftijd. Op de pavlov-reflex van de vakbond na, bleek het veronderstelde taboe daarop niet eens zo groot te zijn.

Nu moet ik eerlijk zeggen dat ik weinig mening heb over de salarissen van CapGemini. Ik heb geen aandelen, ik koop geen producten, en ook al zou ik wél klant zijn is het enige wat me interesseert de prijs/kwaliteit verhouding. Hoe ze vervolgens mijn geld weer wensen uit te geven, is hun zaak.

Door naar onderdeel 2 van het salarisdebat. Want wat wél mijn zaak is, zijn de beloningen in de publieke sector en semipublieke sector. Toevallig werden die cijfers óók gepubliceerd deze week. Wat blijkt: In het Slotervaartziekenhuis verdient de Raad van Bestuur ongeveer vier ton per persoon per jaar. De directie van zorgverzekeraars hebben een vergelijkbaar inkomen. Één medisch specialist in het LUMC verdient meer dan een half miljoen per jaar. In totaal verdienen ongeveer 1500 artsen (12% van het totaal) meer dan 193.000 euro.

Wat vooral opviel in de reacties op die publicatie was de afwezigheid van woede. Kennelijk zijn we er  aan gewend geraakt dat er zoveel geld wordt verdiend in de zorg. Het barst er van extreem competente ziekenhuisbestuurders en extreem competente zorgverzekeringmanagers die allemaal een conform salaris moeten krijgen, ook al is dat het dubbele van het salaris van andere competente mensen als Dijsselbloem, Schippers of Rutte.

Toch leerde ik deze week ook dat je voorzichtig moet zijn om iets te vinden van dit soort buitensporige beloningen. Het blijkt hoogst onverantwoord om hier zomaar zelf een mening over te vormen als burger, zo begreep ik toen ik een artikel las over het onderzoek van ene Teun Dekker. Hij is zowel filosoof als politicoloog aan de Universiteit van Maastricht en hij had zich doodgeërgerd aan het debat over de topinkomens. Goede steekhoudende argumenten ontbraken volgens hem, er werden vooral populistische emotionele redenen aangedragen om de topinkomens zwart te maken. Met een VENI-subsidie van NWO (tot 250.000 euro) besloot hij die argumenten te onderzoeken. Hij bekeek kamerstukken, krantenartikelen, rapporten in verschillende landen en schreef een boek over de terugkerende slechte argumenten, die uit het onderzoek ook echt heel slecht bleken, precies zoals hij al vermoedde. Met het boek, dat in december uitkwam beoogt hij nu het debat rationeler te maken en daarmee de maatschappij en de politiek een handje te helpen, zo verklaart hij.

Nu zou ik dus graag van alles willen vinden over die inkomens. Ik zou me willen afvragen of die topbestuurders van zorgverzekeraars en woningcorporaties met hun extreme competentie wel echt zoveel geld waard zijn. Hoe erg de boel ineen zou storten als je op die mensen zou bezuinigen. Ik zou willen zeggen dat ziekenhuizen en verzekeraars dan misschien wel zelfstandig zijn, maar dat de burger geen keus heeft dan eraan mee te betalen. En dat dát precies het verschil is, waarom ik veel kritischer ben over of publieke bestuurders wel verdienen wat ze verdienen, en me minder bekommer om het inkomen bij CapGemini.

Maar laat ik dat allemaal maar niet zeggen. Ik heb er geen ton aan onderzoeksgeld op stuk geslagen. En ook al had ik Teuns boek dolgraag willen lezen voordat ik deze column schreef, ik heb het niet gedaan. Helaas heeft het een levertijd van twee tot drie weken. Verder is het boek dan wel volledig met subsidie gefinancierd maar kost het nog steeds 130 euro. Misschien geschikt voor de bestuurder die zijn topinkomen op filosofisch verantwoorde wijze wil verdedigen, minder geschikt voor de burger. Die moet verder op die oh zo populistische manier.