Was het dan allemaal een kwade droom? Het was in ieder geval wel even zweten voor die forenzen. Vier maanden lang leek het erop dat zij 1,65 miljard euro moesten ophoesten om ervoor te zorgen dat Den Haag weer een beetje acceptabele begroting zou kunnen presenteren. Maar het was allemaalophef om niets. Een politiek grapje, beetje creatief boekhouden. Afgelopen dinsdag werd de maatregel met evenveel gemak in de prullenbak gegooid.
Hetzelfde gold voor slome studenten. Anderhalf jaar lang leek het erop dat zij 3000 euro per jaar moesten gaan betalen. Rutte en Samsom kondigde afgelopen dinsdag aan dat dat ook allemaal een boze droom was. Terwijl de eerste boetes al verstuurd en geïnd werden, wordt de hele operatie weer teruggedraaid. Kosten van het afschaffen zijn 1 miljoen euro. Tel daarbij op de verspilde kosten van de invoering: de administratieve organisatie, de studenten die zich uit en dan toch weer inschrijven, het demonstreren, het procederen, de manuren van ambtenaars, journalisten, rechters en advocaten. Allemaal voor niets. Voor een schijnbeweging uit Den Haag.
Wat is er namelijk gebeurd? Één of andere anonieme slimmerik, een pestjochie op een ministerie, heeft een nieuw spannend knopje gevonden om aan te draaien, de assurantiebelastingen. Als je die gewoon even iets verder open zet, levert dat bijna het bedrag van die hele forenzentaks op. Prachtig: dit raakt iedereen, dus niemand. In plaats van de slome studenten en de forenzen, gaan nu én de forenzen, en de slome studenten en jij en ik en iedereen die verzekerd is het begrotingsprobleem van de komende jaren oplossen. In de media hoorde je vooral over Nederlanders die oververzekerd zijn. Als je zo slordig met je geld omspringt, niet eens weet hoeveel je aan premie betaalt, wat zou je dan merken van een schepje extra belastingen?
Assurantiebelastingen is echt een prachtvondst. Nederlanders hebben geen flauw benul hoeveel ze gaan ophoesten. Er is geen vereniging van polishouders die op het Malieveld gaat demonstreren en zelfs opiniërend Nederland houdt zich stil, murw-gebeukt door zoveel maatregelen die uiteindelijk toch een grapje bleken. Superhandig. Je kunt een beetje populair doen bij de forens, en de slome student, maar toch nog geruisloos 1,4 miljard euro uit de maatschappij slepen.
En wat houdt het in als je 1,4 miljard probleemloos uit de maatschappij kan slepen? Dat je die 1,4 miljard niet meer hoeft te bezuinigen. Dat je 1,4 miljard minder onoverbrugbare politieke verschillen moet overbruggen. 1,4 miljard minder lastige vragen hoeft te beantwoorden over zaken die mensen wél begrijpen: rollators, scheef wonen, medicijnen, operaties, verzorgingshuizen, PGB, sociale werkplaatsen. Alle belasting die ervoor zorgt dat daar minder over onderhandeld hoeft te worden, helpt. Misschien kopen die assurantiebelastingen net een beetje chagrijn tussen de twee partijen af. Misschien kan het de sterfte van dit kabinet net met een paar maandjes uitstellen. Wie weet.
Deze eerste daad van een nieuw te vormen kabinet belooft niet veel goeds: het is vooral een beetje ongeïnspireerd aan de belastingknoppen draaien. Geld van de burger wordt ingezet om maar geen prioriteiten te hoeven stellenen geen moeilijke beslissingen te hoeven nemen. De assurantiebelasting wordt verhoogd, niet omdat men verzekeren wil ontmoedigen, nee gewoon omdat er meer geld nodig is. Dat is wat Rutte en Samsom doen, zodra ze meer dreigen uit te geven dan ze binnen krijgen,zetten ze willekeurig een tapje in een Nederlandse geldstroom of draaien een al bestaand obscuur kraantje wat verder open. Het budget van de overheid wordt weer wat groter, het budget van de burger weer wat kleiner. Met trial and error kom je er uiteindelijk heus wel achter welke maatregel het meeste geld oplevert en het minste heisa veroorzaakt.
Bestuurlijke armoede, noem je zoiets.