Het einde van een tijdperk: ooit kon je je buitenlandse vrienden trots meevoeren langs de Amsterdamse straatjes met van die karakteristieke Saban B. meisjes achter de ramen en op elke straathoek zo’n gemoedelijk cannabislokaal met Jamaicaanse vlaggetjes en hangerige toeristen. Straks is het allemaal verleden tijd. Asscher bond de strijd aan met de ramen, en nu moet de wietpas de cannabishandel aan banden leggen. Het laatste stukje wetgeving van Rutte I stelt dat een coffeeshop alleen mag bestaan als besloten club, met in Nederland geboren leden. En aangezien de clientèle van de gemiddelde coffeeshop grotendeels uit toeristen bestaat, kun je wel stellen dat die wietpas de doodsteek is voor het fenomeen.
Op Opstelten en burgemeester Hoes van Maastricht na, lijkt iedereen alleen maar kritiek te hebben op het nieuwe cannabisbeleid. De Marokkaan die buiten een getroffen Maastrichtse coffeeshop een NOS-microfoon onder zijn neus kreeg verwoordde precies wat heel Nederland lijkt te denken: als de toeristen niet binnen hun joint kunnen kopen, verkoopt hij het wel buiten aan ze. Met alle overlast van dien.
En wat was er eigenlijk mis met het huidige gedoogbeleid? Het werkt inderdaad best aardig: het onderscheid tussen soft en harddrugs zorgt ervoor dat niet elke onschuldige hippie met een strafblad eindigt. Verder heeft het beleid niet tot excessief drugsgebruik geleid. De gemiddelde Nederlander blowt nauwelijks. Roken en drinken zijn nog steeds veruit de grootste bedreiging voor de volksgezondheid.
Toch houdt hennepteelt een groot deel van de Nederlandse politiemacht dagelijks bezig. Niet omdat het op zich zo´n verwerpelijke of maatschappelijk ontwrichtende drugs is. Welnee, als cannabis werd gekweekt door gezellige biologische keuterboertjes zou geen korps zich ermee bezig houden. Maar op één of andere wonderlijke wijze verzand elke legalisatie of gedoogpoging in een klaterende overwinning van de onderwereld. Hennepteelt is volledig in handen van georganiseerde criminelen. Een beetje handige vrouwenhandelaar, wapenhandelaar, heler, witwasser houdt zich ook bezig met hennep. Het is bijzonder gemakkelijke en lucratieve business: een doodeenvoudig productieproces, lage investeringskosten, lage pakkans, gigantische winstmarges en een door het gedoogbeleid gegarandeerde toevoer van drugsgebruikende klanten uit de wijde omgeving.
Gevolg? Enorme maatschappelijke schade. Honderden drugsrunners storten zich op de busladingen met Frans tuig, die per se hun jointje in Maastricht moeten scoren. Drugstoerist worden klemgereden op de A2 door de runners en vervolgens met harde hand richting drugspand gedwongen, waar ondanks het gedoogbeleid, de zwarte markt floreert. Één zo’n drugspand kan een straat ruineren, een buurt. Maar dat is niet het enige. Schadelijker zijn de schietpartijen op klaarlichte dag, de afpersingen, de liquidaties, burgemeesters die met hun familie moeten onderduiken omdat ze worden bedreigd. In Brabant spraken ze op een bepaald moment van een heuse drugsoorlog. Sommigen hoopten hardop dat de marechaussee zou komen assisteren.
Echt, zo’n jointje is het probleem niet. Legalisatie zou zelfs een goed idee zijn, maar alleen in een parallel universum waar Nederland een geïsoleerd eiland, zonder landingsbaan in een weidse oceaan was. In de echt wereld is Nederland omringd door naar drugs hunkerende landen met strengere wetgeving en heeft het gedoogbeleid er voornamelijk voor gezorgd dat Nederland de drugsdealer van Europa is geworden. En daarmee een waar paradijs voor internationale bendes.
Natuurlijk lost de wietpas dat probleem niet meteen op. Elke toerist die nu teleurgesteld wordt bij een coffeeshop kan op de hoek van de straat terecht. Maar het zou ook zomaar kunnen dat een deel van de toeristenstroom toch opdroogt. Dat er voor zo’n drugstoerist op den duur ook niet zoveel verschil meer is tussen een illegaal jointje uit een buitenwijk van Terneuzen, of één van de dealer thuis in Lille of Luik. Terneuzen zonder coffeeshop is dan ineens een bijzonder waardeloze vakantiebestemming.