Inkomensongelijkheid, kinderopvang, glazen plafond, rolverdeling: het was Internationale Vrouwendag en het hele vrouwendebat passeerde weer eens de revue. Gek genoeg blijft één vrouwenissue daar de afgelopen jaren consequent buiten. Abortus. Dat boek is dicht. Op een aantal halfzachte pogingen van de ChristenUnie na, lijkt het debat definitief afgerond. Abortus hoort nu thuis in het rijtje homohuwelijk, euthanasie, softdrugsbeleid en gelegaliseerde prostitutie. Voorbeelden van ruimdenkend Nederland. Voorbeelden die ons trots maken. Morele bezwaren hoor je eigenlijk alleen van republikeinse presidentskandidaten of van godsdienstwaanzinnige huismoeders die plastic foetus-poppetjes rondsturen.

Maar ook als je geen christenfundamentalist bent is het mogelijk om tegen abortus te zijn. Echt, je kunt vóór homohuwelijk zijn, vóór het recht op euthanasie, misschien zelfs voor hulp bij zelfdoding, maar toch twijfels hebben over abortus. Abortus hoort namelijk eigenlijk niet in dat rijtje thuis. Bij homohuwelijk en euthanasie sta je mensen toe om over hun eigen lot te beslissen, met hun eigen normen en waarden. Bij abortus is er ook een ongeboren kind over wiens lot je beslist. Als je besluit dat de rechten van die foetus beschermd dienen te worden, kun je ook mensen die er anders over denken niet het recht geven om het te doen. Abortus heeft niets te maken met tolerantie.

Op zo´n Internationale Vrouwendag denk ik altijd even aan de feministen. Al die dappere vrouwen die werden weggehoond, uitgejouwd maar altijd bleven vechten voor onze rechten. Daar ben ik ze dankbaar voor. Maar tegelijk met de emancipatie van de vrouw werden de rechten van de foetus gedegradeerd tot het allerlaagste niveau. Als abortus een afweging is tussen het recht op zelfbeschikking van de vrouw en het recht op leven van het kind, dan verliest het kind het op alle fronten. Zolang de vrucht niet zelfstandig kan ademen, is het volledig rechteloos. Tot in het extreme is moeder baas in eigen buik. Ook als in die buik al een geheel ontwikkelde nieuwe buik is ontstaan.

Een zwangerschap mag je wettelijk afbreken tot in de 24^e week. Die kinderen ademen soms nog even, ze zijn bijna volledig ontwikkeld. Hun enige defect is hun ongewenstheid. Als het kind een week na de abortusgrens ter wereld komt doen we er juist alles aan om het in leven te houden. Tussen levensvatbaarheid en abortusgrens bestaat geen grijs gebied.

Die extreme erkenning van de rechten van de vrouw is een erfenis uit de jaren zestig en zeventig. Abortus was toen strafbaar, maar als gevolg van heel veel seksuele bevrijding en heel weinig anticonceptiemiddelen, ontstond er een uitgebreide illegale abortuspraktijk, die onhygiënisch was en levensgevaarlijk. Iedereen wist ervan, iedereen kende wel iemand, en uiteindelijk bleken er steeds meer artsen stiekem bereid tot het beëindigen van zwangerschap, er werd steeds minder strafrechtelijk vervolgd, abortus normaliseerde langzaam. Een heel voorzichtig wetje uit 1981 gedoogde abortus: als de vrouw in een noodsituatie verkeerde werd de dokter niet vervolgd na het beëindigen van de zwangerschap. In praktijk kan sindsdien elke vrouw in elke situatie verklaren dat ze in nood verkeert en onmiddellijk abortus provocatus eisen. Ze wordt zelden tegengesproken. Dat wordt als betuttelend gezien, neerbuigend, een beperking van haar vrijheid. De vrouw is de baas, het kind bestaat niet.

We zijn dertig jaar verder. Veel vrouwen zijn financieel onafhankelijk, er is minder seksueel geweld. Er is openheid, voorlichting en onbelemmerde toegang tot anticonceptiemiddelen. Misschien kunnen we nog eens, nu met een nuchtere blik, de rechten van het kind en de vrouw tegen elkaar afwegen. Misschien kunnen we dat grijze gebied nu wél erkennen. Bijvoorbeeld door een periode, tussen 14 en 24 weken, het zelfbeschikkingsrecht van de moeder alleen nog te laten prevaleren boven het recht van het ongeboren kind in het geval van extreem late ontdekking, medische problemen of verkrachting. En je hoeft geen christenfundamentalist te zijn om dat rechtvaardiger te vinden. Echt niet.