Je zou je kunnen voorstellen dat een partij die in 2009 nog campagne voerde met de slogan „Europa?Ja!” het nu misschien een beetje moeilijk heeft. Maar het gaat juist uitstekend met D66. De partij staat er florissant voor in de peilingen, terwijl het geen centje inlevert op haar radicale Groot-Europa-idealen.
Afgelopen weekend legde Alexander Pechtold op het D66-congres nog maar eens een keer de geloofsbelijdenis af. Die begint steevast met een geografisch onderdeel: „Vanaf hier, vanuit Den Haag, is het langer met de trein naar Groningen dan naar Brussel.”
Dan volgt een praktisch deel: „De vraag is nu: willen we verder vooruit of willen we terug? Terug naar het Europa van de slagboom bij de grens. Het Europa met douanepoortjes en wisselkoersgedoe?”
Verder met de historische noot: „Nog geen jaar na de Tweede Wereldoorlog betoogde Churchilldat een Frans-Duits partnerschap de eerste stap moest worden op weg naar één Europese familie. (…) Churchill zag de kracht van een verenigd Europa.”
En dan het onvermijdelijke calimero-onderdeel: „Tussen economische machtsblokken (…)maakt Europa geen vuist met 27 economieën, geregeerd door 27 regeringen, gecontroleerd door 27 parlementen.”
Kortom: weg met de natiestaat, weg met de 27 parlementen en de 27 regeringen, weg met Den Haag. En waarom? Omdat China een groot land is, België dichtbij, stoppen voor de douane irritant is en omdat Churchill het zei. Daar komt het in feite op neer. Nu Europese integratie meer conflict dan vrede sticht, heeft dat „nie wieder krieg”-argument aan geloofwaardigheid ingeboet en blijft er weinig principieels meer over aan dat Groot-Europadenken. Behalve dan dat Pechtold zegt dat het principieel is.
Ik snap die virtuele zetelwinst voor D66 wel. Terwijl andere partijen door het politieke veld heen zwabberen, draagt zij haar rotsvaste Europageloof als een juweel. Ze weigert welke overtuiging dan ook te nuanceren, hoe lelijk het gezicht van Europese integratie ook wordt. Maar het maakt niet uit dat Pechtolds principes in de nieuwe Europese werkelijkheid weinig goeds opleveren. Het zijn nog steeds principes. Stukken beter dan voortschrijdend inzicht.